Na terenie obecnego Parku Tysiąclecia znajdowała się w przeszłości jedna z największych nekropolii w Zielonej Górze. Założony w I poł. XVII w. cmentarz Zielonego Krzyża przetrwał do połowy lat 60. XX wieku, kiedy to ówczesne władze podjęły decyzję o przekształceniu całości w teren rekreacyjny. Do dziś zachowały się jednak zabytkowe cmentarne budynki, a jeszcze w 2018 roku robotnicy natrafili w parku na szczątki kilku osób, pochowanych tu przed wojną.

Podobnego odkrycia dokonali teraz archeolodzy, którzy badali teren dawnego LOK-u przy ul. Chrobrego oraz pl. Piłsudskiego, gdzie znaleźli dawne groby. Stało się to w ramach przygotowań do inwestycji, bowiem w tym miejscu wrocławski deweloper PCG zamierza postawić dwa budynki, które będą mieścić 116 apartamentów. Oznacza to, że cmentarz Zielonego Krzyża sięgał w przeszłości aż do LOK-u. Inwestor twierdzi, że był na to przygotowany.

- Z uwagi na historię tego terenu, braliśmy pod uwagę takie mogące potencjalnie wystąpić ryzyko - zaznacza Aleksandra Lalka-Skowron, przedstawicielka PCG. I dodaje, że właśnie z tego powodu archeolodzy wykonali kilka tzw. sondaży, żeby sprawdzić, czy na tym terenie znajdują się ludzkie szczątki.

W wyniku tych prac odkryto na razie pięć grobów. - Jest to dawny cmentarz. Badania wskazują, że w północnym pasie ziemi, na skraju działki, będzie tych pochówków więcej - tłumaczy archeolog Sławomir Kałagate, który współpracuje z PCG. Ile dokładnie? To wykażą ratunkowe badania, bo wojewódzka konserwator zabytków zadecydowała o sprawdzeniu ok. 50-metrowego pasa ziemi.

- Groby w tym miejscu mogą pochodzić nawet z XVII w., jeśli mamy do czynienia z najstarszą częścią cmentarza. To nie jest wykluczone - zaznacza Marcin Kosowicz, archeolog z wojewódzkiego urzędu ochrony zabytków.

Wszystkie odkryte ludzkie szczątki zostaną poddane ocenie antropologa oraz datowaniu radiowęglowemu, co pozwoli określić ich wiek. Co stanie się z nimi później?

- Inwestor będzie musiał przeprowadzić ponowny pochówek. Myślę, że powinny spocząć na cmentarzu na Jędrzychowie, bo właśnie tam złożono szczątki z Parku Tysiąclecia po ekshumacjach prowadzonych w latach 60. - przekonuje M. Kosowicz.

Ustalenia archeologów potwierdzają, że szpital, który znajdował się dawniej w tym miejscu, a następnie budynek LOK-u zostały częściowo wybudowane na starym cmentarzu. W tej sytuacji pobliski zielony skwer też siłą rzeczy musiał być kiedyś częścią nekropolii.

Ludzie szczątki nie są jednak jedynym odkryciem, poza nagrobkami archeolodzy znaleźli na terenie LOK-u także ułamki i elementy dawnej ceramiki.

- Jest to cienka warstwa pozostałości osadnictwa kultury łużyckiej z okresu halsztackiego, które mogą sięgać nawet 700 roku p.n.e. Po tym jak zostaną przebadane pochówki, zajmiemy się również tymi śladami - zapowiada M. Kosowicz. - Z perspektywy historyków zapewne ważniejszym odkryciem jest stara część nekropolii, ale dla archeologa bardzo ważne są też pozostałości osadnictwa, bowiem przez rozwój miasta zostały one mocno zatarte.

Jak twierdzi PCG prace archeologiczne potrwają 2-3 miesiące, w zależności od warunków atmosferycznych i nie wpłyną na końcową datę realizacji całej inwestycji.

md - ŁZ