- Czyżniewski! Dolina Luizy to Wagmostaw. Nazwano to miejsce na cześć królowej? Jedyna, która  mi przychodzi do głowy, to Luiza Pruska. Jej imieniem nazwano sztolnię w Zabrzu…  Pamiętasz, zwiedzaliśmy ją? O tę samą osobę chodzi? – moja żona oczywiście nie przyzna, że podczas naszych wyjazdów to ja zaglądam do każdej dziury, czyli w tym przypadku do kopalni. Ona broni się rękami i nogami, bo co może być ciekawego w kolejnej kopalni… Podejrzewam, że bardziej chciałaby mi pokazać jakiś superzmywak lub wytwórnię patelni.

Ma jednak rację – chodzi mi o królową Luizę Pruską, która urodziła się 10 marca 1776 r. w Hanowerze, a zmarła 19 lipca 1810 r. w zamku Hohenzieritz. Była żoną króla Prus Fryderyka Wilhelma III i matką Wilhelma I, który 61 lat po jej śmierci został cesarzem zjednoczonych Niemiec.

Ze zbiorów Muzeum Ziemi Lubuskiej. Dom winiarski i winnica na Wzgórzu Luizy – dzisiaj ul. Łokietka

W czasie wojen napoleońskich poświęciła się walce z Francuzami, przez co stała się symbolem patriotyzmu i odwagi. Zyskała ogromną popularność i sławę. Miała dziewięcioro potomstwa, z których dwoje było królami Prus – stąd miano „matki królów”. Kiedy w 1871 r. jej syn cesarz Wilhelm I zjednoczył Niemcy, przypominano postać królowej, nadając jej imię różnym obiektom. Kopalni w Zabrzu, kilku kościołom, parkowi w Ełku. W Zielonej Górze nazwano dwa miejsca: Wzgórze Luizy (dzisiaj ul. Łokietka) oraz Dolina Luizy (powojenny Wagmostaw). Tak nazwano również tutejszą, mieszczącą się w dawnym młynie restaurację – jeden z najpopularniejszych lokali gastronomicznych w przedwojennej Zielonej Górze.

Przełomowy dla zielonogórzan był rok 1870, kiedy to wybuchła wojna z Francją zakończona zjednoczeniem Niemiec.

Ze zbiorów Muzeum Ziemi Lubuskiej. Pomnik cesarza Wilhelma stanął na pl. Bohaterów w 1894 r. Nie przetrwał I wojny światowej.

- 20 lipca 1870 roku zielonogórska rada miasta rozpoczęła zebranie od wyrażenia nadziei na szybkie zwycięstwo i równie szybki powrót żołnierzy na rodzinną ziemię. Odnosiło się to przede wszystkim do wyruszającego w pole kożuchowskiego batalionu Landwehry wraz z jego stacjonującą w Zielonej Górze częścią. Oddział ten wziął udział w oblężeniu twierdzy Metz, które istotnie przyczyniło się do decydującej klęski Francuzów pod Sedanem – mówi prof. Tomasz Nodzyński, z którym we wtorek będę rozmawiał w muzeum o społeczno-politycznych dziejach miasta w tym okresie.

16 lipca 1871 r. przed godz. 11.00 tłumy zielonogórzan stawiły się na placu Słowiańskim przed gimnazjum realnym (dziś budynek sądu). Położono tu kamień węgielny pod pomnik upamiętniający kilkudziesięciu poległych zielonogórzan. Było się jednak z czego cieszyć. Niemcy od lat nie odniosły tak wspaniałego zwycięstwa. Kolumna była gotowa dwa miesiące później – została odsłonięta 5 listopada. Kosztowała 1700 talarów. Przez kilkadziesiąt lat - co roku we wrześniu, w rocznicę zwycięskiej bitwy pod Sedanem - zbierała się pod nią młodzież z pobliskiej szkoły. Po uroczystościach uczniowie wyruszali na wielki piknik w Oderwaldzie koło Krępy.

Ze zbiorów Sławomira Ronowicza. Kolumna na pl. Słowiańskim przez ponad pół wieku przypominała o zwycięstwie nad Francją

- W tym samym roku, gdy odsłonięto pomnik, rada miasta podjęła dyskusję nad budową pomnika króla i cesarza Wilhelma I. Ostatecznie powstał dopiero w 1894 roku na dzisiejszym placu Bohaterów – dodaje prof. Nodzyński.

Królowa Luiza Pruska

SPOTKANIE W MUZEUM

Grünberg 1806-1945

W ramach cyklu rozmów z autorami monografii „Historia Zielonej Góry” tym razem prof. Tomasz Nodzyński będzie mówił o dziejach polityczno-ustrojowych Zielonej Góry w latach 1806-1945. Spotkanie poprowadzi red. Tomasz Czyżniewski. Sala Witrażowa Muzeum Ziemi Lubuskiej, wtorek 22 lipca godz. 17.00. Spotkanie jest organizowane w ramach obchodów jubileuszu 800-lecia powstania miasta i 700-lecia uzyskania praw miejskich.

Tomasz Czyżniewski
Codziennie nowe opowieści i zdjęcia
Fb.com/czyzniewski.tomasz