Pamiętacie? Leporello, harmonijka składająca się z 10 zdjęć, jest jednym z głównych elementów wystawy w nowej części muzeum. Dzisiaj prezentuję kolejny jej fragment. Tak, to Zielona Góra. 130 lat temu. Wówczas fotograf, stojąc na Winnym Wzgórzu, może na dachu domku winiarskiego Gremplera (dzisiaj część Palmiarni), zrobił serię zdjęć pokazujących panoramę naszego miasta. - Czyżniewski! Trudno tutaj cokolwiek rozpoznać. Winnice, trochę domów i z tyłu wiatrak. To zapewne „holender” przy ul. Chopina – moja żona bezbłędnie wypatrzyła charakterystyczny obiekt. Z powodu moich urodzin nawet dobrotliwie nic nie wspomniała o myciu patelni. – Jednak coś mi tutaj nie pasuje, dlaczego obok wiatraka nie ma szkoły? Słuszna uwaga. Zdjęcie prawdopodobnie zostało wykonane w 1890 r. Wówczas jeszcze nie było budynku szkoły. - Budowę szkoły przy Chopina (A), wówczas Lindenberg, rozpoczęto w 1897 r. Uroczyste otwarcie miało miejsce na Wielkanoc 1898 r. – tłumaczy Zbigniew Bujkiewicz z Archiwum Państwowego w Zielonej Górze, autor książki „Szkoły w regionie zielonogórskim w XIX i pierwszej połowie XX wieku”. – W pierwszym okresie utworzono 11 klas, z tego sześć dla chłopców, pięć dla dziewcząt. Nadano im numery – szkoła damska miała numer V, męska VI. Klasy mogły pomieścić do 80 uczniów. [caption id="attachment_26746" align="alignnone" width="1715"] Ze zbiorów Archiwum Państwowego w Zielonej Górze
A – Lipowe Wzgórze (obecnie Chopina). Widok około 1900 r. Wiatrak zbudowany w 1811 r. stał obok winnicy. Szkołę otwarto w 1898 r. Była to tzw. szkoła ludowa dla dziewcząt i chłopców.[/caption] Dzisiaj w tym budynku mieści się Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli. Szkołę postawiono na wzgórzu, tuż obok murowanego wiatraka typu holenderskiego, w którym tylko górna część, wraz ze skrzydłami, była ustawiona w kierunku wiatru. W momencie budowy szkoły „holender” miał już 76 lat. Moment jego powstania opisał kronikarz John: - W 1811 r. wystawiono następne dwa młyny oraz dwa wiatraki: jeden przy Mühlwege (ul. Krakusa), a drugi przy Lindenberg (ul. Chopina). Ostatni został wybudowany na wzór holenderski – pisał John. Dzisiaj w tym miejscu stoi imitacja wiatraka będąca klatką schodową nowego budynku. [caption id="attachment_26749" align="alignnone" width="1730"] Ze zbiorów Remigiusza Jankowskiego Widok na dzisiejszą ul. Bankową z początku XX wieku. Budynek po lewej (C), dzisiaj siedziba redakcji „Gazety Lubuskiej”, powstał w 1888 r. Rok wcześniej zbudowano dom po prawej stronie – należał do mistrza murarskiego Carla Mühle.[/caption] Zostańmy przy starej kronice. John, opisując rok 1816, odnotował: - W tym samym roku wybudowano szpital położony w pobliżu cmentarza „Zielonego Krzyża”. Koszty budowy wyniosły 11.000 talarów. To był spory jak na owe czasy budynek (B). W 1880 r. został wydłużony o 1/4 w kierunku ul. Chrobrego. Duże sale służyły równie dobrze chorym, jak i 100 lat później uczestnikom kursów prowadzonych przez LOK. Budynek został zburzony. Parcela czeka dziś na zagospodarowanie. [caption id="attachment_26750" align="alignnone" width="1933"] Ze zbiorów Grzegorza Biszczanika
B – dawny szpital wybudowany w 1816 r., po wojnie siedziba LOK, zburzony w 2011 r.[/caption] Panoramę zamyka budynek (C) – dzisiaj to siedziba „Gazety Lubuskiej”. Projekt budynku zatwierdzono 23 lipca 1888 r., jako kamienicę mieszkalną. Przewidywał on bogatszy wystrój zewnętrzny niż dzisiaj widzimy na budynku (na parterze i piętrze miały stać rzeźby). Projekt przygotował mistrz murarski i ciesielski Hubisch z Sulechowa. Pierwszym właścicielem kamienicy była kupcowa Selma Heider (wcześniej była właścicielką kamienicy przy pl. Pocztowym). Mieszkali w niej bogaci mieszczanie, lekarz i właściciel ziemski. Po wojnie była tu przychodnia szpitalna i KW PZPR. Od ponad 65 lat mieści się tutaj siedziba redakcji. [caption id="attachment_26752" align="alignnone" width="2560"] Fot. Zbigniew Rajche
D – stare kamieniczki przy pl. Matejki, widok z lat 70. XX wieku – stoją do dzisiaj[/caption]

Tomasz Czyżniewski
codziennie nowe opowieści i zdjęcia
Fb.com/czyzniewski.tomasz